دانلود کتاب نام باوری: باور به قدرت جادویی نام‌ها

کتاب نام باوری: باور به قدرت جادویی نام‌ها به قلم نظام بهرامی کمیل نشان می‌دهد چرا در زبان فارسی کلمات دارای قدرت جادویی هستند و بر سر چگونگی استفاده از آن‌ها نبرد دائمی برقرار است، و همچنین ساز و کارهایی که در این نبرد به کار می‌رود کدامند؟

نهادهای اجتماعی مجموعه‌ای از ارزش‌ها، اهداف، روش‌ها، قوانین، مقررات، تجربیات و توانایی‌های جوامع مختلف برای رفع نیازهایشان است. هرچند همه نهادها برای ساختار و پیکربندی جوامع ضروری و مهم هستند، اما بدون وجود نهاد زبان امکان تشکیل جامعه متصور نیست. این موضوع باعث شده است بررسی جایگاه زبان در جامعه و نسبت آن با سایر نهادها و فرهنگ به عنوان یکی از جذاب‌ترین حوزه‌های علوم انسانی مطرح شود.

موضوع اصلی این مطالعه بررسی رابطه بین زبان با نهادهای اجتماعی و ساختار فکری افراد جامعه ایران است. این موضوع با طرح ایده «نام باوری» (Namism) تجزیه و تحلیل خواهد شد. منظور از نام باوری نوعی ساختار فکری است که تقدس و قدرت جادویی برای نام‌ها (اسم‌ها) قائل است. این جایگاه اسطوره‌ای برای نام‌ها باعث می‌شود الگوهای خاص زبانی در جوامع نام باور رواج پیدا کند. الگوهایی که بر طرح و حل مسائل در همه حوزه‌های جامعه مانند سیاست و اقتصاد هم تأثیر‌گذار است.

نام باوری را نباید با نام‌گرایی (Nominalism) یکسان پنداشت. مکتب نام گرایی با اصالت تسمیه، نظر یا آیین فلسفی است که اعلام می‌کند پدیده‌ها دارای ماهیت یا ذات نیستند. تعریف‌ها به گوهر پدیده‌ها باز نمی‌گردند و بیان عینی یا بازتاب واقعی آن‌ها نیستند؛ بلکه برداشت‌هایی هستند که خودمان آن‌ها را در‌باره چیزها و امور مطرح کرده‌ایم. هر چند نام باوری و نام گرایی نقاط اشتراک و هم‌پوشانی‌هایی باهم دارند، اما نام باوری بیش از آن‌که رویکرد فلسفی باشد رویکردی اجتماعی است که در آن به دلایل، روش‌ها و پیامدهای باورمندی به نام‌ها پرداخته می‌شود.

نبرد و کشمکش درباره نام‌ها یکی از پدیده‌های اجتماعی است که به ویژه در سال‌های اخیر بسیار مسئله‌ساز بوده است. انتخاب نام افراد، شرکت‌ها و تولیدات آن‌ها و به ویژه نام خیابان‌ها و اماکن عمومی؛ یکی از دغدغه‌های مسئولان و قانون‌گذاران کشور بوده است. هدف اصلی این مطالعه آن است که ابعاد، ویژگی‌ها و پیامدهای پدیده‌ای به نام «نام باوری» (Namism) را روشن کند؛ تا از این مسیر توجه به موضوع بسیار مهمی که در زندگی روزمره ما در جریان است؛ بیشتر شود. این مطالعه می‌خواهد نشان دهد چرا در زبان فارسی کلمات دارای قدرت جادویی هستند و بر سر چگونگی استفاده از آن‌ها نبرد دائمی برقرار است و ساز و کارهایی که در این نبرد به کار می‌رود کدامند؟

نویسنده این کتاب با طرح ایده «نام باوری» برای اولین بار به یکی از ویژگی‌های مهم فرهنگی جامعه ایران اشاره کرده است. نام باوری یعنی باور به قدرت جادویی نام‌ها و اسم‌ها و اینکه کنترل و تغییر در نام‌ها می‌تواند تاثیر مستقیمی بر روی واقعیت خارجی داشت باشد.

در بخشی از کتاب نام باوری: باور به قدرت جادویی نام‌ها می‌خوانیم:

نام باوری در اسطوره‌ها

اهمیت اسم و کلام در برخی از اسطوره‌ها مورد تأکید قرار گرفته است. در یکی از اسطوره‌های قبیله سرخپوستان شاین (cheyenine) که در مورد چگونگی آفرینش جهان است، آمده است: در آغاز چیزی نبود، ماهئو (maheo)، روح کل، در خط می‌زیست. او به پیرامون خود نگریست؛ اما چیزی نبود که ببیند. او گوش سپرد؛ اما چیزی نبود که بشنود. فقط ماهئو بود، تنها، در محاصره عدم. به خاطر کبریای قدرت خود، ماهئو تنها نبود. بود او، یک کیهان بود. اما چون از خلال زمان لایتناهی عدم می‌گذشت، به خاطرش خطور کرد که قدرتش را فیضی باید. او از خود پرسید که قدرت را چه سود اگر جهانی، و مردمانی در آن نسازد؟

با قدرت خود، ماهئو، آبگیری بزرگ، چون دریاچه‌ای، اما شور، آفرید. ماهئو می‌دانست که این آب شور سرچشمه حیات خواهد شد. اگر ماهئو فرمان می‌داد: شو! تمام آبگیر، خود، حیات می‌شد (ماریوت، ۱۳۹۲: ۱۲). در اساطیر زرتشتی آمده است؛ تشتر، خدای باران، هنگامی که در مقابله با دیو قحطی در یک قدمی شکست قرار می‌گیرد از دریای فراخکرت می‌گریزد و از اینکه مردم به درستی او را ستایش نمی‌کنند شکایت کرده و می‌گوید: «اگر مردم در نماز از من نام برده بستایند، چنان که از ایزدان دیگر نام برده می‌ستایند؛ اینچنین من قوت ده اسب، ده گاو، ده کوه، و قوت ده آب قابل کشتیرانی خواهم گرفت» (کریتس، ۱۳۸۸: ۱۶). از جمله موجودات افسانه‌ای که در متون زرتشتی از آن نام برده شده است، اشوز تشت یا جغد است که با ذکر کلمات مقدس، دیوان شرور را دور می‌سازد.